کتاب صعود چهل ساله (جلد2) به بررسی عملکرد کشورهای توسعه یافته رفته و با تطبیق سیر پیشرفت آن‌ها با روند رو به رشد ایران، نشان می‌دهد ایران بسیاری از مراحل پیشرفت را محقق ساخته و در آستانه برداشت ثمره زحماتی است که در طی این چهل سال کشیده است. در بخش ابتدایی کتاب سیر پیشرفت و قدرت گرفتن کشورهای هلند، بریتانیا، آلمان و ایالات متحده بررسی شده است. تمامی این کشورها در ابتدا به دلیل وابستگی به دیگر قدرت‌ها دچار رکود و انحطاط بودند. همین مساله منجر به خلق جنبش‌های آزادی‌خواهانه‌ای شد که برای این کشورها استقلال را به ارمغان آورد. پس از آن تمامی این کشورها هزینه استقلال طلبی خود را با وارد شدن بحران‌های متعدد پرداخت کردند. اما با تقویت قوای نظامی کشور از لحاظ امنیتی کشورهایشان به ثبات برسد و در نتیجه رشد و شکوفایی در عرصه علم و صنعت رقم خورد. پس از آن با بازنگری در چهارچوب‌های اجرایی و اصلاح ساختارهای حکومتی زمینه را برای پیشرفت در سطح بین الملل و رقابت با دیگر کشورها فراهم ساختند. این کشورها با اعتماد به صنعت‌های دانش بنیان و حمایت از تولید داخلی جریان واردات و صادرات را در کشور معکوس ساختند و به ارز خود در عرصه جهانی اعتبار بخشیدند. طی این مراحل هشتگانه برای تمامی این کشورها قریب به صد سال زمان برده است، گرچه داده‌ها و پژوهش‌های جهانی بیانگر این مطلب هستند که تمامی این ابرقدرت‌ها در عصر پیش‌رو سیر افولی‌شان آغاز گشته است.

در بخش بعدی تمامی این مراحل نسبت به کشور ایران بررسی گشته است. سال‌های حکومت قاجار و پهلوی که کشور وابسته به دولت غربی بوده و هیچگونه ترقی و ثباتی در کشور وجود نداشته است. با پیروزی انقلاب اسلامی تعیین سرنوشت کشور به دست مردم ایران افتاد. گرچه جمهوری اسلامی نیز در پی کسب استقلال و آزادی خود عواقبش را پذیرفت و با بحران‌های مختلف نظامی، سیاسی و اقتصادی از طرف غرب و شرق مواجه گشت ولی توانست به سلامت از این دوره عبور کند و علیرغم این مسائل به شکل برق‌آسایی در حوزه‌های نظامی، علمی و صنعتی خودکفا شود. اکنون جمهوری اسلامی ایران به قدری تناور گشته که دیگر با جنگ نظامی، اقتصادی تهدید نمی‌شود و آرام آرام به قدرتی بدل می‌گردد که در عرصه‌های بین المللی نقشی موثر ایفا می‌کند. در بخش پایانی کتاب نیز الگوی پیشرفت ایران اسلامی با کشورهای غربی مقایسه شده و مشخص می‌گردد چگونه ایران توانسته بسیار سریع‌تر از دیگر کشورها به اهداف مدنظر دست یابد و از آسیب‌های جانبی رشد و ترقی مصون باقی بماند و خود را به نزدیکی قله رساند.